پديده هوک (Hook Effect)
پديده هوک (Hook Effect)
به بيان ساده پديده هوک (پديده قلاب) عبارت است از کسب نتايج منفي کاذب در غلظت بالاي آناليت. در اين پديده غلظت آناليت (جزء مورد اندازه گيري که مي تواند آنتي ژن يا آنتي بادي باشد) از بالاترين استاندارد نيز بسيار بالاتر است. وجه تسميه اين پديده قلاب شکل بودن منحني استاندارد است
تداخلات غير ويژه
تداخلات غير ويژه
تداخلات غير ويژه معمولاً از غلظت بالاي برخي از اجزاء موجود در نمونه حادث مي شوند. مثلاً اسيدهاي چرب آزاد در سنجش هايي مانند تيروکسين با جابجا کردن T4 از پروتئين هاي حامل تداخل ايجاد مي کند. بر اساس گزارشات موجود ميزان جابجايي T4 به ميزان غير اشباع بودن اسيدها بستگي دارد
اساس روش سنجش هاي ايمني آنزيمي
اساس روش سنجش هاي ايمني آنزيمي
اساس اين روش ها مانند سنجش هاي ايمني راديواکتيو همان واکنش آنتي ژن- آنتي بادي است، با اين تفاوت که جهت رديابي واکنش مذکور بجاي راديواکتيويته از آنزيم و واکنش آنزيمي استفاده مي شود. همانطور که اشاره شد در اين روش نيز مي توان جهت رديابي واکنش، آنتي ژن و يا آنتي بادي را با آنزيم نشاندار ساخت
آنزيم هاي مورد استفاده در سنجش هاي ايمني آنزيمي
آنزيم هاي مورد استفاده در سنجش هاي ايمني آنزيمي
در سنجش هاي آنزيمي به طور عمده از آنزيم پراکسيداز HRP) EC.I.II.I.7) و فسفاتاز قلياييALP) EC.3.1.3.1) استفاده مي شود اما مي توان از هر نوع آنزيمي که فعاليت ويژه آن بالا باشد، به فرم خالص و ارزان قابل تهيه باشد، جايگاه هاي مناسب جهت کونژوگاسيون پايدار به آنتي ژن و يا آنتي بادي را داشته باشند و اندازه گيري ميزان فعاليت آنها در آزمايشگاه هاي معمولي ميسر باشد بهره گرفت
مزاياي روشهاي سنجش ايمني آنزيمدار
مزاياي روشهاي سنجش ايمني آنزيمدار
1- عدم وجود خطر تشعشع: همانطور که اشاره شد ميزان راديواکتيويته موجود در کيتهاي تشخيصي زياد نيست ولي به هر حال همان ميزان تشعشع نيز بالقوه از مواد غير راديواکتيو خطر بيشتري دارد. عدم استفاده از مواد راديواکتيو يکي از مزاياي روش هاي غير راديواکتيو از جمله روش هاي آنزيم دار است
محدوديت سنجشهاي ايمني آنزيمدار
محدوديت سنجشهاي ايمني آنزيمدار
1. رديابي نشانگر آنزيمي : همانطور که اشاره شد، فعاليت راديواکتيو يک پارامتر ثابت فيزيکي است که ميزان آن تحت تأثير شرايط محيطي مانند نور، درجه حرارت، آلودگي و ... قرار نمي گيرد اما واکنش آنزيمي تحت تأثير پارامتر هاي مختلف قرار مي گيرد لذا رديابي راديواکتيويته پايدار و آسان تر از اندازه گيري فعاليت آنزيمي است
منابع خطا در سنجشهاي ايمني
منابع خطا در سنجشهاي ايمني
امروزه سنجش هاي ايمني به رايج ترين روش سنجش آناليت هاي مختلف در آزمايشگاه هاي باليني مبدل شده اند. گاهي تابلوي باليني بيمار با نتايج سنجش ايمني سازگاري ندارد. هر چند در اغلب موارد، قبل از بروز تظاهرات باليني، تغييرات مولکولي مشاهده مي شوند اما در مواردي نيز نتيجه سنجش ايمني دچار خطا شده است
تداخلات در سنجش هاي ايمني
تداخلات در سنجش هاي ايمني
طبق تعريف فدراسيون بين المللي شيمي باليني (IFCC)، عامل مداخله گر ماده اي است که در سيستم مورد آناليز وجود داشته، سبب انحراف اندازه گيري از ميزان واقعي مي گردد. در اصل سيگنالي است که به آناليت مربوط نمي باشد. عامل مداخله گر مي تواند وابسته به آناليت و يا مستقل از آناليت باشد.
متغيرهاي قبل از سنجش
متغيرهاي قبل از سنجش
تمامي عواملي که قبل از انجام آزمايش و زمان انتخاب نوع نمونه، شيوه نمونه گيري، نگهداري و ارسال آن بر نتيجه سنجش تأثير داشته باشند را متغيرهاي قبل از سنجش گويند
نمونه هاي هموليز، ايکتر، ليپميک
نمونه هاي هموليز، ايکتر، ليپميک
پاره شدن گويچه هاي قرمز و رها شدن هموگلوبين داخل گويچه به محتوي سرمي رنگ قرمزي مي بخشد؛ به اينگونه سرم ها نمونه هاي هموليز شده مي گويند. با توجه به شدت هموليز رنگ سرم که بطور طبيعي زرد کمرنگ است مي تواند از ته چهره قرمز تا قرمز آلبالويي تغيير کند
اثر زمينه (Matrix effect)
اثر زمينه (Matrix effect)
يکي از مسائل اساسي در سنجش ترکيبات در نمونه هاي بيولوژيک، پيچيده بودن محتواي آنهاست. در حالت ايده آل بايد محتواي استانداردها- کنترل ها و نمونه، يکسان و يا مشابه باشند اما پيچيدگي ترکيبات پروتئين، چربي، کربوهيدراتي، املاح و متابوليت ها از لحاظ کمي و کيفي باعث ايجاد اختلاف بين استانداردها و نمونه ها مي گردد
روش هاي سنجش ايمني(1)
روشهای سنجش ایمنی
امروزه روش هاي سنجش ايمني يکي از موضوعات مهم پژوهشي محسوب مي گردند. در روشهاي اندازه گيري هر از گاهي نقاط عطفي پديد مي آيد و روشي جديدي مطرح مي گردد و تا فرا رسيدن نقطه عطف ديگر ، پژوهشها در راستاي تکميل و بهبود روش قبلي ادامه مسير مي دهدبديهي است که هر روش محاسن و معايب خاص خود را داشته، با توجه به اين ويژگي ها، گسترش يافته و يا محدود مي شود
انواع روشهاي سنجش ايمني آنزيم دار
انواع روشهاي سنجش ايمني آنزيم دار
1- EIA رقابتي براي آنتي ژن: در اين روش آنتي ژن کونژوگه و آزاد بر سر اتصال به آنتي بادي مشترک با يکديگر رقابت مي کنند. پس از جداسازي کمپلکس آنزيم دار از کونژوگه آزاد، فعاليت آنزيمي مبناي سنجش قرار مي گيرد. در اينجا نيز رابطه معکوس ميان کمپلکس آنزيمي و آناليت آزاد وجود دارد
تأثير معرف ها (Reagents effect)
تأثير معرف ها (Reagents effect)
قدرت يوني و pH بافرها بسيار مهم است، خصوصاً زمانيکه از آنتي بادي هاي مونوکلونال با pH ايزوالکتريک بين 5 تا 9 استفاده مي شود. استفاده از pH و قدرت يوني مناسب، اتصال غير ويژه به جداره ظرف واکنش را به حداقل مي رساند
تأثير پروتئين ها
تأثير پروتئين ها
مهمترين پروتئين هايي که سبب تداخل در برخي از سنجش هاي ايمني مي شوند، عبارتند از: آلبومين، فاکتور روماتوئيد، کمپلمان، ليزوزيم و فيبرينوژن. به اختصار به برخي علل تداخلي در اين موارد اشاره مي شود. آلبومين به دو دليل مي تواند سبب تداخل گردد: 1- آلبومين در ميان پروتئين ها بيشترين غلظت را داراست و برهم کنش هاي پروتئين در غلظت بالا مطرح مي گردد.