از نقطه نظر تکاملی و بر اساس هومولوژی ساختاری،PON2 قدیمی ترین عضو این خانواده ی ژنی است و متعاقب آن PON3 و سپس PON1 به وجود آمده است. مولکول mRNAآنزیم PON1 در کبد بیان می شود. در حالی که mRNA آنزیم PON3 عمدتا در کبد و به میزان کمتر در کلیه بیان می گردد. برخلاف PON1 و PON3، مولکول mRNA آنزیم PON2 در بافت های مختلفی از جمله کلیه، کبد، ریه، روده ی کوچک، جفت، طحال، معده، بیضه، در سلول های دیواره ی رگ شامل سلول اندوتلیال، سلول ماهیچه ی صاف و ماکروفاژها بیان می شود.
آنزیم PON1 یک پروتئین گلیکوزیله است که دارای 354 واحد اسیدآمینه و جرم مولکولی 47-43 کیلو دالتون می باشد. این آنزیم در کبد سنتز می شود، سپس به پلاسمای خون ترشح می گردد و عمدتا به HDL متصل است. مقدار کمی از PON1 در اتصال با VLDL و شیلومیکرون ها نیز یافت شده است.
آنزیم PON1 دارای خاصیت ارگانوفسفاتازی، آریل استرازی و لاکتونازی می باشد و انواع مختلفی از سوبستراها را هیدرولیز می کند. این آنزیم متابولیت های سمًی حشره کش های ارگانو فسفات را هیدرولیز می کند. همچنین عوامل اعصاب (nerve agents) مانند sarin و soman ، استرهای آروماتیک و لاکتون های مختلف آروماتیک و آلیفاتیک و کربنات های حلقوی را هیدرولیز می نماید. علاوه بر این در متابولیسم بعضی از داروها که دارای لاکتون و کربنات های حلقوی هستند نیز شرکت می کند. پاراکسوناز1 دارای فعالیت آنتی آتروژنیک است و HDL و LDL را از اکسیداسیون حفظ می کند و به صورت بیولوژیکی لیپیدهای اکسید شده ی فعال روی لیپوپروتئین ها و درون سلول های شریانی را تخریب می نماید. هنوز سوبسترای اندوژن و مکانیزم های فعالیت آنتی آتروژنیک این آنزیم به طور کامل شناخته نشده است. ارتباط PON1 با HDL برای پایداری و حفظ فعالیت سرمی طبیعی آن لازم است.مولکول HDL پذیرنده ی فیزیولوژیک مناسبی است که ترشح آنزیم را تحریک و محیط آمفی پاتیکی را جهت حفاظت از آنزیم فراهم می نماید. ممکن است این محیط برای تعامل PON1 با سوبستراها نیز مورد نیاز باشد.
فعالیت PON1 و غلظت سرمی آن تنوع زیادی را بین افراد مختلف نشان می دهد.غلظت PON1 تا 13 برابر و فعالیت آن تا 40 برابر متغیر است. فاکتورهای ژنتیکی مختلف، پلی مورفیسم در پروموتر و ناحیه ی کد کننده ی ژن PON1 به همراه فاکتورهای غیر ژنتیکی روی غلظت و فعالیت PON1 اثرگذار هستند. رژیم غذایی غنی از چربی غیر اشباع ترانس و غذاهای پرچرب که حاوی لیپیدهای اکسید شده ی بالایی هستند، فعالیت PON1 را کاهش می دهند.اولئیک اسید موجود در روغن زیتون فعالیت PON1 را افزایش می دهد. مصرف آب انار غنی شده با پلی فنول ها و سایر آنتی اکسیدان ها فعالیت PON1 را افزایش می دهد. فعالیت و غلظت سرمی PON1 در افراد سیگاری کمتر از افراد غیر سیگاری است. کسانی که مصرف سیگار را ترک کرده اند فعالیت و غلظتی مشابه افراد غیر سیگاری دارند که اثر برگشت پذیر سیگار روی PON1 را نشان می دهد. ورزش منظم اثر سیگار روی PON1 را کاهش می دهد. افزایش سن نیز روی فعالیت PON1 اثر دارد.فعالیت سرمی این آنزیم بعد از تولد بسیار پایین است، سپس مقدار آن بالا می رود و بین 6 تا 15 ماهگی به همان مقدار موجود در بزرگسالان می رسد. بعد از این زمان فعالیت PON1 نسبتا در طول حیات ثابت است اما کاهش چشمگیر فعالیت آنزیم در افراد مسن مشاهده شده است.
برخلاف پاراکسوناز 1، آنزیم های پاراکسوناز 2 و 3 فعالیت پاراکسونازی و آریل استرازی بسیار محدود دارند و بیشتر دارای نقش آنتی اکسیدانی هستند. پاراکسوناز 2 یک آنزیم درون سلولی است و ویژگی های آنتی اکسیدانی آن، استرس اکسیداتیو داخل سلولی را کاهش می دهد و از اکسیداسیون LDL که به واسطه ی سلول انجام می شود جلوگیری می کند. پاراکسوناز 3 ابتدا در کبد سنتز می شود و در سرم در سطحی بسیار کمتر از PON1، با HDL ارتباط دارد.
با توجه به اینکه موقعیت های فیزیولوژیک و پاتولوژیک مختلفی روی غلظت و فعالیت آنزیم پاراکسوناز تاثیر گذارند، مطالعات و تحقیقات زیادی روی این آنزیم انجام می شود.
کیت سنجش فعالیت آنزیم پاراکسوناز محصول شرکت ZellBio آلمانروشی ساده، تکرارپذیر و استاندارد رابرای اندازه گیری فعالیت این آنزیم در نمونه های بیولوژیکی مانند سرم، پلاسما، مایع سیمن، بافت هموژنه و لیزات سلولی فراهم می کند. این سنجش بر اساس روش کالریمتری و در طول موج 412 نانومتر انجام می شود.
در دهه ی اخیر سنجش فعالیت آنزیم پاراکسوناز در مقالاتی با موضوعات ذیل در مجلات پزشکی منتشر شده است:
